کد مطلب:53 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:430
احکام روزه
روزه آن اسـت كه انسان برای انجام فرمان خداوند عالم از اذان صبح تا مغرب ازچیزهایی كه روزه را باطل می كند وشرح آنها بعدا گفته می شود خودداری نماید.
نیت (مـسـالـه 1559) لازم نـیست انسان نیت روزه را از قلب خود بگذراند, یا مثلا بگوید:فردا را روزه می گیرم , بلكه همینقدر كه برای انجام فرمان خداوند عالم از اذان صبح تا مغرب كاری كه روزه را بـاطـل مـی كـنـد انجام ندهد كافی است وبرای آن كه یقین كندتمام این مدت را روزه بوده , باید مـقـداری پـیـش از اذان صبح ومقداری هم بعد ازمغرب , از انجام كاری كه روزه را باطل می كند خودداری نماید.
(مساله 1560) انسان می تواند در هر شب از ماه رمضان برای روزه فردای آن , نیت كند وبهتر است كه شب اول ماه هم نیت روزه همه ماه را بنماید.
(مساله 1561) وقت نیت روزه ماه رمضان از اول شب است تا اذان صبح .
(مـسـالـه 1562) وقـت نیت روزه مستحبی از اول شب است تا موقعی كه به اندازه نیت كردن , به مغرب وقت مانده باشد كه اگر تا این وقت كاری كه روزه را باطل می كند انجام نداده باشد ونیت روزه مستحبی كند روزه او صحیح است .
(مساله 1563) كسی كه پیش از اذان صبح بدون نیت روزه خوابیده است , اگر پیش از ظهر بیدار شـود ونـیت كند, روزه او صحیح است چه روزه واجب باشد چه مستحب .
و اگر بعد از ظهر بیدار شـود, نمی تواند نیت روزه واجب نماید.
ولی درواجب مضیق مثل روزه ماه رمضان احتیاط واجب آن است كه رجاا نیت روزه بنماید وآن را تمام كند وبعد هم قضای آن را بجا آورد.
(مـساله 1564) اگر بخواهد غیر روزه رمضان روزه دیگری بگیرد باید آن را معین نماید, مثلا نیت كـنـد كـه روزه قـضا یا روزه نذر می گیرم .
ولی در ماه رمضان لازم نیست نیت كند كه روزه ماه رمـضـان مـی گـیـرم .
و همچنین در روزه مستحبی و روزه ای كه زمانش معین است تعیین لازم نیست , بلكه در روزه ماه رمضان اگر نداند ماه رمضان است یا فراموش نماید و روزه دیگری را نیت كند, روزه ماه رمضان حساب می شود.
(مـسـالـه 1565) اگـر بـداند ماه رمضان است وعمدا نیت روزه غیر رمضان كند, نه روزه رمضان حساب می شود و نه روزه ای كه قصد كرده است .
(مـسـالـه 1566) اگـر مثلا به نیت روز اول ماه روزه بگیرد, بعد بفهمد دوم یا سوم بوده , روزه او صحیح است .
(مـسـالـه 1567) اگر پیش از اذان صبح نیت كند وبی هوش شود و در بین روز به هوش آید بنا بر احتیاط واجب باید روزه آن روز را تمام نماید و اگر تمام نكرد قضای آن را بجا آورد.
(مـسـالـه 1568) اگر پیش از اذان صبح نیت كند ومست شود و در بین روز به هوش آید احتیاطا امساك كند وباید قضای آن را بجا آورد.
(مساله 1569) اگر پیش از اذان صبح نیت كند وبخوابد وبعد از مغرب بیدار شود,روزه اش صحیح است .
(مـساله 1570) اگر نداند یا فراموش كند كه ماه رمضان است وپیش از ظهر ملتفت شود, چنانچه كاری كه روزه را باطل می كند انجام نداده باشد, باید نیت كند و روزه او صحیح است و اگر كاری كـه روزه را باطل می كند انجام داده باشد, یا بعد از ظهرملتفت شود كه ماه رمضان است , روزه او باطل می باشد ولی باید تا مغرب كاری كه روزه را باطل می كند انجام ندهد و بعد از رمضان هم آن روزه راقضا نماید .
(مـساله 1571) اگر بچه پیش از اذان صبح ماه رمضان بالغ شود, باید روزه بگیردواحتیاط واجب آن است كه اگر پیش از ظهر بالغ شود و مفطری بجا نیاورده باشد آن روز را قصد روزه كند وتمام نماید.
(مـساله 1572) كسی كه برای بجا آوردن روزه میتی اجیر شده , اگر روزه مستحبی بگیرد اشكال ندارد.
ولی كسی كه روزه قضا یا روزه واجب دیگری دارد, نمی تواندروزه مستحبی بگیرد وچنانچه فـرامـوش كـند و روزه مستحب بگیرد, در صورتی كه پیش از ظهر یادش بیاید, روزه مستحبی او بهم می خورد و می تواند نیت خود را به روزه واجب برگرداند و اگر بعد از ظهر ملتفت شود, روزه او باطل است بلكه اگر بعداز مغرب یادش بیاید معلوم نیست روزه اش صحیح باشد.
(مساله 1573) اگر غیر از روزه ماه رمضان روزه معین دیگری بر انسان واجب باشد, مثلا نذر كرده بـاشـد كـه روز معینی را روزه بگیرد, چنانچه عمدا تا اذان صبح نیت نكند, روزه اش باطل است و اگـر نـدانـد كه روزه آن روز بر او واجب است یافراموش كند و پیش از ظهر یادش بیاید, چنانچه كـاری كـه روزه را باطل می كند انجام نداده باشد, و بدون تاخیر نیت كند روزه او صحیح و گرنه باطل می باشد.
(مـسـاله 1574) اگر برای روزه ای كه واجب است و روز آن معین نیست مثل روزه كفاره عمدا تا ظـهـر نیت نكند اشكال ندارد.
بلكه اگر پیش از نیت تصمیم داشته باشدكه روزه نگیرد, یا تردید داشته باشد كه بگیرد یا نه , چنانچه كاری كه روزه را باطل می كند انجام نداده باشد وپیش از ظهر نیت كند, روزه او صحیح است .
(مـسـاله 1575) اگر در ماه رمضان , پیش از ظهر كافر مسلمان شود روزه بر او واجب نیست اگر چـه از اذان صـبـح تا آن وقت كاری كه روزه را باطل می كند انجام نداده باشد.
بلی بعد از اسلام تا غروب از چیزهایی كه روزه دار باید از آنها خودداری نمایدخوب است خودداری كند.
(مساله 1576) اگر مریض پیش از ظهر ماه رمضان خوب شود واجب نیست بر اوكه نیت روزه كند اگر چه از اذان صبح تا آن وقت كاری كه روزه را باطل می كند انجام نداده باشد.
(مـسـالـه 1577) روزی را كـه انسان شك دارد آخر شعبان است یا اول رمضان واجب نیست روزه بگیرد.
و اگر بخواهد روزه بگیرد نمی تواند نیت روزه رمضان كند و بنابراحتیاط نیت قضا و مانند آن بنماید.
و چنانچه بعد معلوم شود رمضان بوده , ازرمضان حساب می شود.
(مساله 1578) اگر روزی را كه شك دارد آخر شعبان است یا اول رمضان , به نیت روزه قضا یا روزه مـسـتحبی ومانند آن روزه بگیرد و در بین روز بفهمد كه ماه رمضان است , باید نیت روزه رمضان كند.
(مـساله 1579) اگر در روزه واجب معینی - مثل روزه رمضان - مردد شود كه روزه خود را باطل كـنـد یـا نه یا قصد كند كه روزه را باطل كند, روزه اش باطل می شود اگرچه از قصدی كه كرده توبه نماید وكاری هم كه روزه را باطل می كند انجام ندهد .
(مـساله 1580) در روزه مستحب و روزه واجبی كه وقت آن معین نیست - مثل روزه كفاره - اگر قـصـد كـند كاری كه روزه را باطل می كند انجام دهد, یا مردد شود كه بجا آورد یا نه چنانچه بجا نیاورد و در روزه واجب پیش از ظهر و در مستحب تا پیش از مغرب دوباره نیت روزه كند, روزه او صحیح است .
چیزهایی كه روزه را باطل می كند (مساله 1581) نه چیز روزه را باطل می كند: اول - خوردن وآشامیدن .
دوم - جماع .
سوم - استمنا.
چهارم - دروغ بستن به خداوند متعال وپیغمبر و جانشینان پیغمبر(ص ).
پنجم - رساندن غبار غلیظ به حلق .
ششم - فرو بردن تمام سر در آب كه حرام است وبنابر احتیاط لازم روزه را هم باطل می كند.
هفتم - باقیماندن بر جنابت وحیض و نفاس تا اذان صبح .
هشتم - اماله كردن با چیزهای روان .
نهم - قی كردن .
و احكام این موارد در مسائل آینده گفته می شود.
1 - خوردن و آشامیدن (مـسـالـه 1582) اگـر روزه دار عمدا چیزی بخورد یا بیاشامد, روزه او باطل می شود,چه خوردن وآشـامـیدن آن چیز معمول باشد مثل نان و آب , چه معمول نباشد.
مثل خاك و شیره درخت و چه كم باشد یا زیاد حتی اگر مسواك را از دهان بیرون آوردودوباره به دهان ببرد و رطوبت آن را فرو برد, روزه او باطل می شود بلكه اگررطوبت مسواك در آب دهان بطوری از بین برود كه رطوبت خارج به آن گفته نشودولی بداند كه در دهان باقی است بنا براحتیاط لازم نباید آن را فرو برد.
(مـسـاله 1583) اگر موقعی كه مشغول غذا خوردن است بفهمد صبح شده , بایدلقمه را از دهان بـیـرون آورد وچـنانچه عمدا فرو برد روزه اش باطل است و به دستوری كه بعدا گفته خواهد شد كفاره هم بر او واجب می شود.
(مساله 1584) اگر روزه دار سهوا چیزی بخورد یا بیاشامد روزه اش باطل نمی شود.
(مـسـالـه 1585) احتیاط مستحب آن است كه روزه دار از استعمال آمپول خودداری كند, و فرقی بین آمپولها نیست .
و اگر لازم شد و تزریق كرد روزه او باطل نمی شود.
(مـسـالـه 1586) اگر روزه دار چیزی را كه لای دندان مانده است عمدا فرو ببرد,روزه اش باطل می شود.
(مـسـاله 1587) كسی كه می خواهد روزه بگیرد, لازم نیست پیش از اذان دندانهای خود را خلال كـند.
ولی اگر بداند غذایی كه لای دندان مانده در روز فرو می رود,چنانچه خلال نكند, روزه اش باطل می شود خواه چیزی از آن فرو رود یا فرونرود.
(مـساله 1588) فرو بردن آب دهان , اگر چه بواسطه خیال كردن ترشی ومانند آن دردهان جمع شده باشد, روزه را باطل نمی كند.
(مساله 1589) فرو بردن اخلاط سر وسینه , تا به فضای دهان نرسیده اشكال نداردولی اگر داخل فضای دهان شود, احتیاط واجب آن است كه آن را فرو نبرد .
(مـساله 1590) اگر روزه دار بقدری تشنه شود كه بترسد از تشنگی بمیرد واجب است به اندازه ای كه از مردن نجات پیدا كند آب بیاشامد ولی روزه او باطل می شودو اگر ماه رمضان باشد, باید در بقیه روز از بجا آوردن كاری كه روزه را باطل می كندخودداری نماید.
(مـسـالـه 1591) جـویـدن غـذا بـرای بچه یا پرنده و چشیدن غذا و مانند اینها كه معمولا به حلق نـمـی رسد, اگر چه اتفاقا به حلق برسد, روزه را باطل نمی كند.
ولی اگرانسان از اول بداند كه به حـلـق مـی رسـد, روزه اش باطل می شود هر چند به حلق نرسد و باید قضای آن را بگیرد و اگر به حلق رسیده كفاره هم بر او واجب است .
(مـسـالـه 1592) انـسـان نمی تواند برای ضعف , روزه را بخورد ولی اگر ضعف اوبقدری است كه معمولا نمی شود آن را تحمل كرد, خوردن روزه اشكال ندارد.
2 - جماع (مـسـاله 1593) جماع روزه را باطل می كند, اگر چه فقط به مقدار ختنه گاه داخل شود و منی هم بیرون نیاید.
(مـسـالـه 1594) اگـر كـمـتـر از مقدار ختنه گاه داخل شود و منی هم بیرون نیاید, روزه باطل نمی شود.
(مـسـاله 1595) اگر شك كند كه به اندازه ختنه گاه داخل شده یا نه , كفاره بر اوواجب نیست .
و اگـر قـصـد دخـول داشـتـه با علم به مفطر بودن دخول و دخول واقع نشده یا شك در آن نماید روزه اش باطل است و قضای آن واجب است .
(مساله 1596) اگرفراموش كند كه روزه است وجماع نماید, یابا اوجماع نمایندبطوری كه از اختیار او خـارج باشد روزه او باطل نمی شود, ولی چنانچه در بین جماع یادش بیاید, یا دربین مختار شود بایدفورا از حال جماع خارج شود, واگرخارج نشود, روزه او باطل است .
و همچنین اگر خودش از ترس جماع كند روزه اش باطل می شود.
3 - استمنا (مساله 1597) اگر روزه دار استمنا كند یعنی : با خود كاری كند كه منی از او بیرون آید, روزه اش باطل می شود.
(مـساله 1598) اگر بی اختیار منی از او بیرون آید, روزه اش باطل نیست ولی اگركاری كند كه بی اختیار منی از او بیرون آید, روزه اش باطل می شود.
(مـسـالـه 1599) هر گاه روزه دار بداند كه اگر در روز بخوابد محتلم می شود - یعنی :در خواب منی از او بیرون می آید, بنا بر احتیاط مستحب نخوابد, ولی اگر بخوابدروزه اش باطل نمی شود.
(مـسـاله 1600) اگر روزه دار درحال بیرون آمدن منی از خواب بیدار شود, واجب نیست از بیرون آمدن آن جلو گیری كند.
(مـساله 1601) روزه داری كه محتلم شده , می تواند بول كند وبه دستوری كه درمساله 73 گفته شد, استبرا نماید اگر چه بداند بواسطه بول یا استبرا كردن باقیمانده منی از مجری بیرون می آید.
(مساله 1602) روزه داری كه محتلم شده , اگر بداند منی در مجری مانده و درصورتی كه پیش از غسل بول نكند بعد از غسل منی از او بیرون می آید, بنابر احتیاطواجب باید پیش از غسل بول كند.
(مساله 1603) كسی كه می داند كه اگر عمدا منی از خود بیرون آورد روزه اش باطل می شود, در صـورتـی كـه بـه قصد بیرون آمدن منی با كسی بازی و شوخی كندروزه اش باطل می شود و باید قضای آن را بجا آورد, اگر چه منی از او بیرون نیاید, واگر منی بیرون آید علاوه بر قضا كفاره نیز بر او لازم می شود و در هر دو صورت درماه رمضان باید در بقیه روز از آنچه روزه را باطل می كند خودداری نماید.
(مـسـالـه 1604) اگـر روزه دار بدون قصد بیرون آمدن منی با كسی بازی و شوخی كند, چنانچه اطـمـیـنان دارد كه منی از او خارج نمی شود, اگر چه اتفاقا منی بیرون آیدروزه او صحیح است , ولی اگر اطمینان ندارد, در صورتی كه منی از او بیرون آید,روزه اش باطل است .
4 - دروغ بستن به خدا وپیغمبر(ص ) (مـسـالـه 1605) اگـر روزه دار بـه گفتن یا به نوشتن یا به اشاره و مانند اینها به خداوپیغمبران وائمه (ع ) عمدا نسبت دروغ بدهد, اگرچه فورا بگوید دروغ گفتم یا توبه كند روزه او باطل است .
و بنابر احتیاط واجب نسبت دروغ به حضرت زهرا(س ) وبه جانشینان پیغمبران گذشته هم عین حكم را دارد.
(مساله 1606) اگر بخواهد خبری را كه نمی داند راست است یا دروغ نقل كند بنابراحتیاط واجب باید از كسی كه آن خبر را گفته , یا از كتابی كه آن خبر در آن نوشته شده نقل نماید.
(مـسـالـه 1607) اگـر چیزی را به اعتقاد این كه راست است از قول خدا یا پیغمبر نقل كند و بعد بفهمد دروغ بوده , روزه اش باطل نمی شود.
(مساله 1608) اگر بداند دروغ بستن به خدا و پیغمبر روزه را باطل می كند و چیزی را كه می داند دروغ است به آنان نسبت دهد وبعدا بفهمد آنچه را كه گفته راست بوده , روزه اش باطل است و در مـاه رمـضـان بـایـد تـا مغرب از آنچه روزه را باطل می كند خودداری كند, ولی كفاره بر او واجب نمی شود.
(مـسـالـه 1609) اگر دروغی را كه دیگری ساخته عمدا به خدا و پیغمبر(ص ) وجانشینان پیغمبر نـسـبت دهد روزه اش باطل می شود ولی اگراز قول كسی كه آن دروغ را ساخته نقل كند اشكال ندارد.
(مساله 1610) اگر ازروزه دار بپرسند كه آیا پیغمبر(ص ) چنین مطلبی فرموده اندواو جایی كه در جـواب بـایـد بـگوید نه , عمدا بگوید بلی , یا جایی كه باید بگوید بلی عمدا بگوید نه , روزه اش باطل می شود.
(مساله 1611) اگر از قول خدا یا پیغمبر(ص ) حرف راستی را بگوید, بعد بگویددروغ گفتم , یا در شـب دروغی را به آنان نسبت دهد و فردای آن , كه روزه می باشدبگوید آنچه دیشب گفتم راست است , روزه اش باطل می شود.
5 - رساندن غبار غلیظ به حلق (مـساله 1612) رساندن غبار غلیظ به حلق روزه را باطل می كند, چه غبار چیزی باشد كه خوردن آن حـلال اسـت مـثـلا آرد, یا غبار چیزی باشد كه خوردن آن حرام است مثل خاك وبنا بر احتیاط واجب باید غباری را هم كه غلیظ نیست به حلق نرساند.
(مساله 1613) اگر بواسطه باد غبار غلیظی پیدا شود وانسان با این كه متوجه است مواظبت نكند و به حلق برسد روزه اش باطل می شود.
(مـسـاله 1614) احتیاط واجب آن است كه روزه دار دود سیگار و تنباكو و مانند اینهارا هم به حلق نرساند.
(مـسـالـه 1615) اگـر مـواظـبت نكند وغبار یا بخار یا دود ومانند اینها داخل حلق شود, چنانچه اطمینان داشته كه بحلق نمی رسد روزه اش صحیح است .
(مـساله 1616) اگر فراموش كند كه روزه است و مواظبت نكند یا بی اختیار غبار ومانند آن بحلق او برسد روزه اش باطل نمی شود.
و چنانچه ممكن است باید آن رابیرون آورد.
6 - فرو بردن سر در آب (مـسـالـه 1617) اگـر روزه دار عمدا تمام سر را در آب فرو برد, اگر چه باقی بدن او ازآب بیرون بـاشد بنا بر احتیاط واجب روزه اش باطل می شود ولی اگر تمام بدن را آب بگیرد و مقداری از سر بیرون باشد, روزه باطل نمی شود.
(مساله 1618) اگر نصف سر را یك دفعه ونصف دیگر آن را دفعه دیگر در آب فروبرد كه هیچ وقت تمام سر زیر آب نباشد, روزه اش باطل نمی شود.
(مساله 1619) اگر قصد داشت كه سر را زیر آب فرو ببرد و شك كرد كه تمام سرزیرآب رفت یانه , بنا بر احتیاط واجب روزه اش باطل است .
(مساله 1620) اگر تمام سر زیر آب برود ولی مقداری از موها بیرون بماند, روزه باطل می شود.
(مـسـالـه 1621) اگـر سـر را در گلاب فرو برد بنا بر احتیاط واجب روزه باطل می شود.
چنانكه احـتـیـاط واجب آن است كه سر را در آب های مضاف دیگر هم فرو نبرد ولی در چیزهای دیگر كه روان است اشكال ندارد.
(مـسـالـه 1622) اگر روزه دار بی اختیار در آب بیفتد وتمام سر او را آب بگیرد یافراموش كند كه روزه است وسر را در آب فرو برد, روزه اش باطل نمی شود.
(مساله 1623) اگر با اطمینان به این كه آب سر او را نمی گیرد, خود را در آب بیندازد وآب تمام سر او را بگیرد, روزه اش اشكال ندارد.
(مساله 1624) اگر فراموش كند كه روزه است وسر را در آب فرو برد, یا دیگری به زور سر او را در آب فرو برد, چنانچه در زیر آب یادش بیاید كه روزه است یا آن كس دست خود را بردارد, باید فورا سر را بیرون آورد و چنانچه بیرون نیاورد بنا براحتیاط واجب روزه اش باطل می شود.
(مساله 1625) اگر فراموش كند كه روزه است و به نیت غسل سر را در آب فرو برد,روزه و غسل او صحیح است .
(مساله 1626) اگر بداند كه روزه است و عمدا برای غسل كردن سر را در آب فروبرد چنانچه روزه او مثل روزه رمضان واجب معین باشد, روزه و غسل هر دو باطل است و اگر روزه مستحب باشد یا روزه واجـبـی بـاشـد كـه مـثل روزه كفاره وقت معینی ندارد و تمام كردن آن واجب نباشد غسل صحیح و روزه باطل می باشد.
(مـسـالـه 1627) اگر برای آن كه كسی را از غرق شدن نجات دهد, سر را در آب فروبرد اگر چه نجات دادن او واجب باشد, روزه اش باطل می شود.
7 - باقی ماندن بر جنابت وحیض ونفاس تا اذان صبح (مـسـالـه 1628) اگر جنب عمدا تا اذان صبح غسل نكند, یا اگر وظیفه او تیمم است عمدا تیمم ننماید در روزه ماه رمضان و قضای آن , روزه اش باطل است و در غیر این دو احوط باقی نماندن بر جنابت است تا صبح .
(مساله 1629) اگردر ماه رمضان تااذان صبح غسل نكند وتیمم هم ننماید ولی ازروی عمد نباشد, مثل آن كه دیگری نگذارد غسل وتیمم كند روزه اش صحیح است .
(مـسـالـه 1630) كـسی كه جنب است و می خواهد روزه ماه رمضان یا قضای آن رابگیرد, چنانچه عـمـدا غـسل نكند تا وقت تنگ شود, معصیت كرده , و احوط آن است كه تیمم كند وروزه بگیرد و بعد هم آن را بجا آورد و در قضای موسع روزه باطل است .
(مـسـالـه 1631) اگر جنب در ماه رمضان غسل را فراموش كند وبعد از یك روزیادش بیاید, باید روزه آن روز را قـضـا نماید و اگر بعد از چند روز یادش بیاید, بایدروزه هر چند روزی را كه یقین دارد جـنـب بـوده قضا نماید مثلا اگر نمی داند سه روزجنب بوده یا چهار روز, باید روزه سه روز راقضا كند.
(مـساله 1632) كسی كه در شب ماه رمضان برای هیچ كدام از غسل و تیمم وقت ندارد, اگر خود را جنب كند, روزه اش باطل است و قضا و كفاره بر او واجب می شود ولی اگر برای تیمم وقت دارد چنانچه خود را جنب كند معصیت كرده ولی واجب است تیمم نماید وروزه اش صحیح است .
(مـسـالـه 1633) اگر گمان كند كه برای غسل وقت دارد وخود را جنب نماید وبعدبفهمد وقت تنگ بوده - چه جستجو كرده وچه نكرده - واجب است با تیمم روزه بگیرد وروزه اش صحیح است .
(مـسـالـه 1634) كـسی كه در شب ماه رمضان جنب است ومی داند كه اگر بخوابد تاصبح بیدار نمی شود, نباید بخوابد وچنانچه بخوابد وتا صبح بیدار نشود, روزه اش باطل است و قضا و كفاره بر او واجب می شود.
(مـسـالـه 1635) جنب اگر عادت واطمینان به بیدار شدن قبل از اذان صبح ندارد بنابر احتیاط واجب نباید پیش از غسل بخوابد و اگر بخوابد - خواب اول باشد یا دوم - حكم باقی ماندن عمدی با جنابت تا صبح را دارد كه باید قضای روزه را بگیردوكفاره نیز بدهد.
(مساله 1636) كسی كه در شب ماه رمضان جنب است اگر عادت و اطمینان به بیدار شدن پیش از اذان صبح را دارد جایز است با تصمیم به آن كه بعد از بیدارشدن غسل كند بخوابد و چنانچه در این صورت اتفاقا تا صبح خواب بماندروزه اش صحیح است .
(مساله 1637) كسی كه در شب ماه رمضان جنب است ومی داند كه اگر بخوابدپیش از اذان صبح بـیـدار مـی شـود, چـنانچه غفلت داشته باشد كه بعد از بیدار شدن باید غسل كند, در صورتی كه بـخـوابد و تا اذان صبح خواب بماند اگر خواب اول اوباشد روزه اش صحیح است , نه قضا دارد ونه كفاره و در خواب دوم وسوم فقط قضابر او واجب می شود.
(مساله 1638) كسی كه در شب ماه رمضان جنب است و می داند كه اگر بخوابدپیش از اذان صبح بیدار می شود, چنانچه نخواهد بعد از بیدارشدن غسل كند, یاتردید داشته باشد كه غسل كند یا نه , در صورتی كه بخوابد و بیدار نشود, روزه اش باطل است .
(مـسـالـه 1639) اگر جنب در شب ماه رمضان بخوابد و بیدار شود و بداند كه اگردوباره بخوابد پیش از اذان صبح بیدار می شود وتصمیم هم داشته باشد كه بعد ازبیدار شدن غسل كند, چنانچه دوبـاره بـخـوابـد و تا اذان بیدار نشود, باید روزه آن روزرا قضا كند و همچنین اگر از خواب دوم بـیـدار شـود و بـرای مرتبه سوم بخوابد و تااذان صبح بیدار نشود, قضای روزه آن روز بر او واجب می شود و بنابر احتیاط لازم كفاره هم بر او واجب می شود.
(مساله 1640) بنابراحتیاط واجب خوابی را كه درآن محتلم شده , باید خواب اول حساب كند.
پس اگر بعد از بیدار شدن دوباره بخوابد و بداند یا عادت به بیدار شدن داشته باشد وتصمیم هم داشته بـاشـد كه بعد از بیدار شدن غسل كند, چنانچه تااذان خواب بماند بنا بر احتیاط واجب باید قضای آن روز را بگیرد.
و اگر دوباره بیدار شود وبداند یا عادت به بیدار شدن داشته باشد وتصمیم داشته باشد كه بعد ازبیدار شدن غسل كند در صورتی كه باز هم بخوابد و تا اذان خواب بماند, بایدقضای آن روز را بگیرد وبنا بر احتیاط مستحب موكد كفاره هم بر او واجب می شود.
(مساله 1641) اگر روزه دار, در روز محتلم شود, واجب نیست فورا غسل كند.
(مـسـالـه 1642) هرگاه در ماه رمضان بعد از اذان صبح بیدار شود و ببیند محتلم شده , اگر چه بداند پیش از اذان محتلم شده روزه اش صحیح است .
نیت (مـسـالـه 1559) لازم نـیست انسان نیت روزه را از قلب خود بگذراند, یا مثلا بگوید:فردا را روزه می گیرم , بلكه همینقدر كه برای انجام فرمان خداوند عالم از اذان صبح تا مغرب كاری كه روزه را بـاطـل مـی كـنـد انجام ندهد كافی است وبرای آن كه یقین كندتمام این مدت را روزه بوده , باید مـقـداری پـیـش از اذان صبح ومقداری هم بعد ازمغرب , از انجام كاری كه روزه را باطل می كند خودداری نماید.
(مساله 1560) انسان می تواند در هر شب از ماه رمضان برای روزه فردای آن , نیت كند وبهتر است كه شب اول ماه هم نیت روزه همه ماه را بنماید.
(مساله 1561) وقت نیت روزه ماه رمضان از اول شب است تا اذان صبح .
(مـسـالـه 1562) وقـت نیت روزه مستحبی از اول شب است تا موقعی كه به اندازه نیت كردن , به مغرب وقت مانده باشد كه اگر تا این وقت كاری كه روزه را باطل می كند انجام نداده باشد ونیت روزه مستحبی كند روزه او صحیح است .
(مساله 1563) كسی كه پیش از اذان صبح بدون نیت روزه خوابیده است , اگر پیش از ظهر بیدار شـود ونـیت كند, روزه او صحیح است چه روزه واجب باشد چه مستحب .
و اگر بعد از ظهر بیدار شـود, نمی تواند نیت روزه واجب نماید.
ولی درواجب مضیق مثل روزه ماه رمضان احتیاط واجب آن است كه رجاا نیت روزه بنماید وآن را تمام كند وبعد هم قضای آن را بجا آورد.
(مـساله 1564) اگر بخواهد غیر روزه رمضان روزه دیگری بگیرد باید آن را معین نماید, مثلا نیت كـنـد كـه روزه قـضا یا روزه نذر می گیرم .
ولی در ماه رمضان لازم نیست نیت كند كه روزه ماه رمـضـان مـی گـیـرم .
و همچنین در روزه مستحبی و روزه ای كه زمانش معین است تعیین لازم نیست , بلكه در روزه ماه رمضان اگر نداند ماه رمضان است یا فراموش نماید و روزه دیگری را نیت كند, روزه ماه رمضان حساب می شود.
(مـسـالـه 1565) اگـر بـداند ماه رمضان است وعمدا نیت روزه غیر رمضان كند, نه روزه رمضان حساب می شود و نه روزه ای كه قصد كرده است .
(مـسـالـه 1566) اگـر مثلا به نیت روز اول ماه روزه بگیرد, بعد بفهمد دوم یا سوم بوده , روزه او صحیح است .
(مـسـالـه 1567) اگر پیش از اذان صبح نیت كند وبی هوش شود و در بین روز به هوش آید بنا بر احتیاط واجب باید روزه آن روز را تمام نماید و اگر تمام نكرد قضای آن را بجا آورد.
(مـسـالـه 1568) اگر پیش از اذان صبح نیت كند ومست شود و در بین روز به هوش آید احتیاطا امساك كند وباید قضای آن را بجا آورد.
(مساله 1569) اگر پیش از اذان صبح نیت كند وبخوابد وبعد از مغرب بیدار شود,روزه اش صحیح است .
(مـساله 1570) اگر نداند یا فراموش كند كه ماه رمضان است وپیش از ظهر ملتفت شود, چنانچه كاری كه روزه را باطل می كند انجام نداده باشد, باید نیت كند و روزه او صحیح است و اگر كاری كـه روزه را باطل می كند انجام داده باشد, یا بعد از ظهرملتفت شود كه ماه رمضان است , روزه او باطل می باشد ولی باید تا مغرب كاری كه روزه را باطل می كند انجام ندهد و بعد از رمضان هم آن روزه راقضا نماید .
(مـساله 1571) اگر بچه پیش از اذان صبح ماه رمضان بالغ شود, باید روزه بگیردواحتیاط واجب آن است كه اگر پیش از ظهر بالغ شود و مفطری بجا نیاورده باشد آن روز را قصد روزه كند وتمام نماید.
(مـساله 1572) كسی كه برای بجا آوردن روزه میتی اجیر شده , اگر روزه مستحبی بگیرد اشكال ندارد.
ولی كسی كه روزه قضا یا روزه واجب دیگری دارد, نمی تواندروزه مستحبی بگیرد وچنانچه فـرامـوش كـند و روزه مستحب بگیرد, در صورتی كه پیش از ظهر یادش بیاید, روزه مستحبی او بهم می خورد و می تواند نیت خود را به روزه واجب برگرداند و اگر بعد از ظهر ملتفت شود, روزه او باطل است بلكه اگر بعداز مغرب یادش بیاید معلوم نیست روزه اش صحیح باشد.
(مساله 1573) اگر غیر از روزه ماه رمضان روزه معین دیگری بر انسان واجب باشد, مثلا نذر كرده بـاشـد كـه روز معینی را روزه بگیرد, چنانچه عمدا تا اذان صبح نیت نكند, روزه اش باطل است و اگـر نـدانـد كه روزه آن روز بر او واجب است یافراموش كند و پیش از ظهر یادش بیاید, چنانچه كـاری كـه روزه را باطل می كند انجام نداده باشد, و بدون تاخیر نیت كند روزه او صحیح و گرنه باطل می باشد.
(مـسـاله 1574) اگر برای روزه ای كه واجب است و روز آن معین نیست مثل روزه كفاره عمدا تا ظـهـر نیت نكند اشكال ندارد.
بلكه اگر پیش از نیت تصمیم داشته باشدكه روزه نگیرد, یا تردید داشته باشد كه بگیرد یا نه , چنانچه كاری كه روزه را باطل می كند انجام نداده باشد وپیش از ظهر نیت كند, روزه او صحیح است .
(مـسـاله 1575) اگر در ماه رمضان , پیش از ظهر كافر مسلمان شود روزه بر او واجب نیست اگر چـه از اذان صـبـح تا آن وقت كاری كه روزه را باطل می كند انجام نداده باشد.
بلی بعد از اسلام تا غروب از چیزهایی كه روزه دار باید از آنها خودداری نمایدخوب است خودداری كند.
(مساله 1576) اگر مریض پیش از ظهر ماه رمضان خوب شود واجب نیست بر اوكه نیت روزه كند اگر چه از اذان صبح تا آن وقت كاری كه روزه را باطل می كند انجام نداده باشد.
(مـسـالـه 1577) روزی را كـه انسان شك دارد آخر شعبان است یا اول رمضان واجب نیست روزه بگیرد.
و اگر بخواهد روزه بگیرد نمی تواند نیت روزه رمضان كند و بنابراحتیاط نیت قضا و مانند آن بنماید.
و چنانچه بعد معلوم شود رمضان بوده , ازرمضان حساب می شود.
(مساله 1578) اگر روزی را كه شك دارد آخر شعبان است یا اول رمضان , به نیت روزه قضا یا روزه مـسـتحبی ومانند آن روزه بگیرد و در بین روز بفهمد كه ماه رمضان است , باید نیت روزه رمضان كند.
(مـساله 1579) اگر در روزه واجب معینی - مثل روزه رمضان - مردد شود كه روزه خود را باطل كـنـد یـا نه یا قصد كند كه روزه را باطل كند, روزه اش باطل می شود اگرچه از قصدی كه كرده توبه نماید وكاری هم كه روزه را باطل می كند انجام ندهد .
(مـساله 1580) در روزه مستحب و روزه واجبی كه وقت آن معین نیست - مثل روزه كفاره - اگر قـصـد كـند كاری كه روزه را باطل می كند انجام دهد, یا مردد شود كه بجا آورد یا نه چنانچه بجا نیاورد و در روزه واجب پیش از ظهر و در مستحب تا پیش از مغرب دوباره نیت روزه كند, روزه او صحیح است .
چیزهایی كه روزه را باطل می كند (مساله 1581) نه چیز روزه را باطل می كند: اول - خوردن وآشامیدن .
دوم - جماع .
سوم - استمنا.
چهارم - دروغ بستن به خداوند متعال وپیغمبر و جانشینان پیغمبر(ص ).
پنجم - رساندن غبار غلیظ به حلق .
ششم - فرو بردن تمام سر در آب كه حرام است وبنابر احتیاط لازم روزه را هم باطل می كند.
هفتم - باقیماندن بر جنابت وحیض و نفاس تا اذان صبح .
هشتم - اماله كردن با چیزهای روان .
نهم - قی كردن .
و احكام این موارد در مسائل آینده گفته می شود.
1 - خوردن و آشامیدن (مـسـالـه 1582) اگـر روزه دار عمدا چیزی بخورد یا بیاشامد, روزه او باطل می شود,چه خوردن وآشـامـیدن آن چیز معمول باشد مثل نان و آب , چه معمول نباشد.
مثل خاك و شیره درخت و چه كم باشد یا زیاد حتی اگر مسواك را از دهان بیرون آوردودوباره به دهان ببرد و رطوبت آن را فرو برد, روزه او باطل می شود بلكه اگررطوبت مسواك در آب دهان بطوری از بین برود كه رطوبت خارج به آن گفته نشودولی بداند كه در دهان باقی است بنا براحتیاط لازم نباید آن را فرو برد.
(مـسـاله 1583) اگر موقعی كه مشغول غذا خوردن است بفهمد صبح شده , بایدلقمه را از دهان بـیـرون آورد وچـنانچه عمدا فرو برد روزه اش باطل است و به دستوری كه بعدا گفته خواهد شد كفاره هم بر او واجب می شود.
(مساله 1584) اگر روزه دار سهوا چیزی بخورد یا بیاشامد روزه اش باطل نمی شود.
(مـسـالـه 1585) احتیاط مستحب آن است كه روزه دار از استعمال آمپول خودداری كند, و فرقی بین آمپولها نیست .
و اگر لازم شد و تزریق كرد روزه او باطل نمی شود.
(مـسـالـه 1586) اگر روزه دار چیزی را كه لای دندان مانده است عمدا فرو ببرد,روزه اش باطل می شود.
(مـسـاله 1587) كسی كه می خواهد روزه بگیرد, لازم نیست پیش از اذان دندانهای خود را خلال كـند.
ولی اگر بداند غذایی كه لای دندان مانده در روز فرو می رود,چنانچه خلال نكند, روزه اش باطل می شود خواه چیزی از آن فرو رود یا فرونرود.
(مـساله 1588) فرو بردن آب دهان , اگر چه بواسطه خیال كردن ترشی ومانند آن دردهان جمع شده باشد, روزه را باطل نمی كند.
(مساله 1589) فرو بردن اخلاط سر وسینه , تا به فضای دهان نرسیده اشكال نداردولی اگر داخل فضای دهان شود, احتیاط واجب آن است كه آن را فرو نبرد .
(مـساله 1590) اگر روزه دار بقدری تشنه شود كه بترسد از تشنگی بمیرد واجب است به اندازه ای كه از مردن نجات پیدا كند آب بیاشامد ولی روزه او باطل می شودو اگر ماه رمضان باشد, باید در بقیه روز از بجا آوردن كاری كه روزه را باطل می كندخودداری نماید.
(مـسـالـه 1591) جـویـدن غـذا بـرای بچه یا پرنده و چشیدن غذا و مانند اینها كه معمولا به حلق نـمـی رسد, اگر چه اتفاقا به حلق برسد, روزه را باطل نمی كند.
ولی اگرانسان از اول بداند كه به حـلـق مـی رسـد, روزه اش باطل می شود هر چند به حلق نرسد و باید قضای آن را بگیرد و اگر به حلق رسیده كفاره هم بر او واجب است .
(مـسـالـه 1592) انـسـان نمی تواند برای ضعف , روزه را بخورد ولی اگر ضعف اوبقدری است كه معمولا نمی شود آن را تحمل كرد, خوردن روزه اشكال ندارد.
2 - جماع (مـسـاله 1593) جماع روزه را باطل می كند, اگر چه فقط به مقدار ختنه گاه داخل شود و منی هم بیرون نیاید.
(مـسـالـه 1594) اگـر كـمـتـر از مقدار ختنه گاه داخل شود و منی هم بیرون نیاید, روزه باطل نمی شود.
(مـسـاله 1595) اگر شك كند كه به اندازه ختنه گاه داخل شده یا نه , كفاره بر اوواجب نیست .
و اگـر قـصـد دخـول داشـتـه با علم به مفطر بودن دخول و دخول واقع نشده یا شك در آن نماید روزه اش باطل است و قضای آن واجب است .
(مساله 1596) اگرفراموش كند كه روزه است وجماع نماید, یابا اوجماع نمایندبطوری كه از اختیار او خـارج باشد روزه او باطل نمی شود, ولی چنانچه در بین جماع یادش بیاید, یا دربین مختار شود بایدفورا از حال جماع خارج شود, واگرخارج نشود, روزه او باطل است .
و همچنین اگر خودش از ترس جماع كند روزه اش باطل می شود.
3 - استمنا (مساله 1597) اگر روزه دار استمنا كند یعنی : با خود كاری كند كه منی از او بیرون آید, روزه اش باطل می شود.
(مـساله 1598) اگر بی اختیار منی از او بیرون آید, روزه اش باطل نیست ولی اگركاری كند كه بی اختیار منی از او بیرون آید, روزه اش باطل می شود.
(مـسـالـه 1599) هر گاه روزه دار بداند كه اگر در روز بخوابد محتلم می شود - یعنی :در خواب منی از او بیرون می آید, بنا بر احتیاط مستحب نخوابد, ولی اگر بخوابدروزه اش باطل نمی شود.
(مـسـاله 1600) اگر روزه دار درحال بیرون آمدن منی از خواب بیدار شود, واجب نیست از بیرون آمدن آن جلو گیری كند.
(مـساله 1601) روزه داری كه محتلم شده , می تواند بول كند وبه دستوری كه درمساله 73 گفته شد, استبرا نماید اگر چه بداند بواسطه بول یا استبرا كردن باقیمانده منی از مجری بیرون می آید.
(مساله 1602) روزه داری كه محتلم شده , اگر بداند منی در مجری مانده و درصورتی كه پیش از غسل بول نكند بعد از غسل منی از او بیرون می آید, بنابر احتیاطواجب باید پیش از غسل بول كند.
(مساله 1603) كسی كه می داند كه اگر عمدا منی از خود بیرون آورد روزه اش باطل می شود, در صـورتـی كـه بـه قصد بیرون آمدن منی با كسی بازی و شوخی كندروزه اش باطل می شود و باید قضای آن را بجا آورد, اگر چه منی از او بیرون نیاید, واگر منی بیرون آید علاوه بر قضا كفاره نیز بر او لازم می شود و در هر دو صورت درماه رمضان باید در بقیه روز از آنچه روزه را باطل می كند خودداری نماید.
(مـسـالـه 1604) اگـر روزه دار بدون قصد بیرون آمدن منی با كسی بازی و شوخی كند, چنانچه اطـمـیـنان دارد كه منی از او خارج نمی شود, اگر چه اتفاقا منی بیرون آیدروزه او صحیح است , ولی اگر اطمینان ندارد, در صورتی كه منی از او بیرون آید,روزه اش باطل است .
4 - دروغ بستن به خدا وپیغمبر(ص ) (مـسـالـه 1605) اگـر روزه دار بـه گفتن یا به نوشتن یا به اشاره و مانند اینها به خداوپیغمبران وائمه (ع ) عمدا نسبت دروغ بدهد, اگرچه فورا بگوید دروغ گفتم یا توبه كند روزه او باطل است .
و بنابر احتیاط واجب نسبت دروغ به حضرت زهرا(س ) وبه جانشینان پیغمبران گذشته هم عین حكم را دارد.
(مساله 1606) اگر بخواهد خبری را كه نمی داند راست است یا دروغ نقل كند بنابراحتیاط واجب باید از كسی كه آن خبر را گفته , یا از كتابی كه آن خبر در آن نوشته شده نقل نماید.
(مـسـالـه 1607) اگـر چیزی را به اعتقاد این كه راست است از قول خدا یا پیغمبر نقل كند و بعد بفهمد دروغ بوده , روزه اش باطل نمی شود.
(مساله 1608) اگر بداند دروغ بستن به خدا و پیغمبر روزه را باطل می كند و چیزی را كه می داند دروغ است به آنان نسبت دهد وبعدا بفهمد آنچه را كه گفته راست بوده , روزه اش باطل است و در مـاه رمـضـان بـایـد تـا مغرب از آنچه روزه را باطل می كند خودداری كند, ولی كفاره بر او واجب نمی شود.
(مـسـالـه 1609) اگر دروغی را كه دیگری ساخته عمدا به خدا و پیغمبر(ص ) وجانشینان پیغمبر نـسـبت دهد روزه اش باطل می شود ولی اگراز قول كسی كه آن دروغ را ساخته نقل كند اشكال ندارد.
(مساله 1610) اگر ازروزه دار بپرسند كه آیا پیغمبر(ص ) چنین مطلبی فرموده اندواو جایی كه در جـواب بـایـد بـگوید نه , عمدا بگوید بلی , یا جایی كه باید بگوید بلی عمدا بگوید نه , روزه اش باطل می شود.
(مساله 1611) اگر از قول خدا یا پیغمبر(ص ) حرف راستی را بگوید, بعد بگویددروغ گفتم , یا در شـب دروغی را به آنان نسبت دهد و فردای آن , كه روزه می باشدبگوید آنچه دیشب گفتم راست است , روزه اش باطل می شود.
5 - رساندن غبار غلیظ به حلق (مـساله 1612) رساندن غبار غلیظ به حلق روزه را باطل می كند, چه غبار چیزی باشد كه خوردن آن حـلال اسـت مـثـلا آرد, یا غبار چیزی باشد كه خوردن آن حرام است مثل خاك وبنا بر احتیاط واجب باید غباری را هم كه غلیظ نیست به حلق نرساند.
(مساله 1613) اگر بواسطه باد غبار غلیظی پیدا شود وانسان با این كه متوجه است مواظبت نكند و به حلق برسد روزه اش باطل می شود.
(مـسـاله 1614) احتیاط واجب آن است كه روزه دار دود سیگار و تنباكو و مانند اینهارا هم به حلق نرساند.
(مـسـالـه 1615) اگـر مـواظـبت نكند وغبار یا بخار یا دود ومانند اینها داخل حلق شود, چنانچه اطمینان داشته كه بحلق نمی رسد روزه اش صحیح است .
(مـساله 1616) اگر فراموش كند كه روزه است و مواظبت نكند یا بی اختیار غبار ومانند آن بحلق او برسد روزه اش باطل نمی شود.
و چنانچه ممكن است باید آن رابیرون آورد.
6 - فرو بردن سر در آب (مـسـالـه 1617) اگـر روزه دار عمدا تمام سر را در آب فرو برد, اگر چه باقی بدن او ازآب بیرون بـاشد بنا بر احتیاط واجب روزه اش باطل می شود ولی اگر تمام بدن را آب بگیرد و مقداری از سر بیرون باشد, روزه باطل نمی شود.
(مساله 1618) اگر نصف سر را یك دفعه ونصف دیگر آن را دفعه دیگر در آب فروبرد كه هیچ وقت تمام سر زیر آب نباشد, روزه اش باطل نمی شود.
(مساله 1619) اگر قصد داشت كه سر را زیر آب فرو ببرد و شك كرد كه تمام سرزیرآب رفت یانه , بنا بر احتیاط واجب روزه اش باطل است .
(مساله 1620) اگر تمام سر زیر آب برود ولی مقداری از موها بیرون بماند, روزه باطل می شود.
(مـسـالـه 1621) اگـر سـر را در گلاب فرو برد بنا بر احتیاط واجب روزه باطل می شود.
چنانكه احـتـیـاط واجب آن است كه سر را در آب های مضاف دیگر هم فرو نبرد ولی در چیزهای دیگر كه روان است اشكال ندارد.
(مـسـالـه 1622) اگر روزه دار بی اختیار در آب بیفتد وتمام سر او را آب بگیرد یافراموش كند كه روزه است وسر را در آب فرو برد, روزه اش باطل نمی شود.
(مساله 1623) اگر با اطمینان به این كه آب سر او را نمی گیرد, خود را در آب بیندازد وآب تمام سر او را بگیرد, روزه اش اشكال ندارد.
(مساله 1624) اگر فراموش كند كه روزه است وسر را در آب فرو برد, یا دیگری به زور سر او را در آب فرو برد, چنانچه در زیر آب یادش بیاید كه روزه است یا آن كس دست خود را بردارد, باید فورا سر را بیرون آورد و چنانچه بیرون نیاورد بنا براحتیاط واجب روزه اش باطل می شود.
(مساله 1625) اگر فراموش كند كه روزه است و به نیت غسل سر را در آب فرو برد,روزه و غسل او صحیح است .
(مساله 1626) اگر بداند كه روزه است و عمدا برای غسل كردن سر را در آب فروبرد چنانچه روزه او مثل روزه رمضان واجب معین باشد, روزه و غسل هر دو باطل است و اگر روزه مستحب باشد یا روزه واجـبـی بـاشـد كـه مـثل روزه كفاره وقت معینی ندارد و تمام كردن آن واجب نباشد غسل صحیح و روزه باطل می باشد.
(مـسـالـه 1627) اگر برای آن كه كسی را از غرق شدن نجات دهد, سر را در آب فروبرد اگر چه نجات دادن او واجب باشد, روزه اش باطل می شود.
7 - باقی ماندن بر جنابت وحیض ونفاس تا اذان صبح (مـسـالـه 1628) اگر جنب عمدا تا اذان صبح غسل نكند, یا اگر وظیفه او تیمم است عمدا تیمم ننماید در روزه ماه رمضان و قضای آن , روزه اش باطل است و در غیر این دو احوط باقی نماندن بر جنابت است تا صبح .
(مساله 1629) اگردر ماه رمضان تااذان صبح غسل نكند وتیمم هم ننماید ولی ازروی عمد نباشد, مثل آن كه دیگری نگذارد غسل وتیمم كند روزه اش صحیح است .
(مـسـالـه 1630) كـسی كه جنب است و می خواهد روزه ماه رمضان یا قضای آن رابگیرد, چنانچه عـمـدا غـسل نكند تا وقت تنگ شود, معصیت كرده , و احوط آن است كه تیمم كند وروزه بگیرد و بعد هم آن را بجا آورد و در قضای موسع روزه باطل است .
(مـسـالـه 1631) اگر جنب در ماه رمضان غسل را فراموش كند وبعد از یك روزیادش بیاید, باید روزه آن روز را قـضـا نماید و اگر بعد از چند روز یادش بیاید, بایدروزه هر چند روزی را كه یقین دارد جـنـب بـوده قضا نماید مثلا اگر نمی داند سه روزجنب بوده یا چهار روز, باید روزه سه روز راقضا كند.
(مـساله 1632) كسی كه در شب ماه رمضان برای هیچ كدام از غسل و تیمم وقت ندارد, اگر خود را جنب كند, روزه اش باطل است و قضا و كفاره بر او واجب می شود ولی اگر برای تیمم وقت دارد چنانچه خود را جنب كند معصیت كرده ولی واجب است تیمم نماید وروزه اش صحیح است .
(مـسـالـه 1633) اگر گمان كند كه برای غسل وقت دارد وخود را جنب نماید وبعدبفهمد وقت تنگ بوده - چه جستجو كرده وچه نكرده - واجب است با تیمم روزه بگیرد وروزه اش صحیح است .
(مـسـالـه 1634) كـسی كه در شب ماه رمضان جنب است ومی داند كه اگر بخوابد تاصبح بیدار نمی شود, نباید بخوابد وچنانچه بخوابد وتا صبح بیدار نشود, روزه اش باطل است و قضا و كفاره بر او واجب می شود.
(مـسـالـه 1635) جنب اگر عادت واطمینان به بیدار شدن قبل از اذان صبح ندارد بنابر احتیاط واجب نباید پیش از غسل بخوابد و اگر بخوابد - خواب اول باشد یا دوم - حكم باقی ماندن عمدی با جنابت تا صبح را دارد كه باید قضای روزه را بگیردوكفاره نیز بدهد.
(مساله 1636) كسی كه در شب ماه رمضان جنب است اگر عادت و اطمینان به بیدار شدن پیش از اذان صبح را دارد جایز است با تصمیم به آن كه بعد از بیدارشدن غسل كند بخوابد و چنانچه در این صورت اتفاقا تا صبح خواب بماندروزه اش صحیح است .
(مساله 1637) كسی كه در شب ماه رمضان جنب است ومی داند كه اگر بخوابدپیش از اذان صبح بـیـدار مـی شـود, چـنانچه غفلت داشته باشد كه بعد از بیدار شدن باید غسل كند, در صورتی كه بـخـوابد و تا اذان صبح خواب بماند اگر خواب اول اوباشد روزه اش صحیح است , نه قضا دارد ونه كفاره و در خواب دوم وسوم فقط قضابر او واجب می شود.
(مساله 1638) كسی كه در شب ماه رمضان جنب است و می داند كه اگر بخوابدپیش از اذان صبح بیدار می شود, چنانچه نخواهد بعد از بیدارشدن غسل كند, یاتردید داشته باشد كه غسل كند یا نه , در صورتی كه بخوابد و بیدار نشود, روزه اش باطل است .
(مـسـالـه 1639) اگر جنب در شب ماه رمضان بخوابد و بیدار شود و بداند كه اگردوباره بخوابد پیش از اذان صبح بیدار می شود وتصمیم هم داشته باشد كه بعد ازبیدار شدن غسل كند, چنانچه دوبـاره بـخـوابـد و تا اذان بیدار نشود, باید روزه آن روزرا قضا كند و همچنین اگر از خواب دوم بـیـدار شـود و بـرای مرتبه سوم بخوابد و تااذان صبح بیدار نشود, قضای روزه آن روز بر او واجب می شود و بنابر احتیاط لازم كفاره هم بر او واجب می شود.
(مساله 1640) بنابراحتیاط واجب خوابی را كه درآن محتلم شده , باید خواب اول حساب كند.
پس اگر بعد از بیدار شدن دوباره بخوابد و بداند یا عادت به بیدار شدن داشته باشد وتصمیم هم داشته بـاشـد كه بعد از بیدار شدن غسل كند, چنانچه تااذان خواب بماند بنا بر احتیاط واجب باید قضای آن روز را بگیرد.
و اگر دوباره بیدار شود وبداند یا عادت به بیدار شدن داشته باشد وتصمیم داشته باشد كه بعد ازبیدار شدن غسل كند در صورتی كه باز هم بخوابد و تا اذان خواب بماند, بایدقضای آن روز را بگیرد وبنا بر احتیاط مستحب موكد كفاره هم بر او واجب می شود.
(مساله 1641) اگر روزه دار, در روز محتلم شود, واجب نیست فورا غسل كند.
(مـسـالـه 1642) هرگاه در ماه رمضان بعد از اذان صبح بیدار شود و ببیند محتلم شده , اگر چه بداند پیش از اذان محتلم شده روزه اش صحیح است .